A casa do concello de Castropol acolle desde este venres unha exposición de instrumentos meteorolóxicos antigos da Agencia Española de Meteorología (AEMET). A mostra permite seguir os primeiros pasos da predición do tempo baseada en métodos científicos, coa creación de observatorios nos que se comezaron a rexistrar datos proporcionados por barómetros, termómetros ou higrómetros.
A propia vila garda unha desas reliquias, un barómetro adquirido polo Gremio de Mareantes na segunda metade do século XIX, recentemente restaurado e reposto no seu emplazamento orixinal.
Dous veciños da localidade, José María Acebo e José María Llenderrozos, encargáronse da recuperación deste aparato que, desde o pasado decembro, volve lucir na fachada da antiga escola de Castropol, onde os mariñeiros o consultaron durante máis dun século.
o barómetro de castrolo foi adquirido á firma de liverpool chadburn & son
A Fundación Ría del Eo xestionou a organización da mostra para poñer en valor a restauración deste aparello, que permitiu que Castropol se sumase a unha corrente incipiente en toda Europa.
OS INICIOS DA METEOROLOXÍA
“A finais do siglo XIX, a observación meteorolóxica con instrumentos comezou a extenderse por todo o mundo, e a suscitar o interese da poboación. En moitas cidades e vilas, particularmente en localidades mariñeiras, xurdiron iniciativas para instalar este tipo de instrumentos en parques, xardíns e fachadas de edificios públicos”, explica José Miguel Viñas, físico e divulgador científico, a conta do barómetro de Castropol.
O vindeiro martes (20.00 horas, casa da cultura) impartirá unha conferencia na que repasará como se entendeu o comportamento do aire e a presión atmosférica ao longo da historia ata a invención do barómetro de mercurio, e como se extenderon logo pola xeografía española.
“Nas pequenas vilas mariñeiras, eran as confrarías ou institucións vinculadas ao mar ás que adquirían os barómetros porque a información que proporcionan era de especial interese para os mariñeiros que podían anticipar cambios de tempo. Hoxe en día, os termómetros roubáronlles protagonismo aos barómetros. Agora que dispoñemos de información meteorolóxica por múltiples canais, o que nos interesa é da temperatura”, engade Viñas.
SABEDORÍA POPULAR
Para cando o método científico deu resposta as inquedanzas sobre a meteoroloxía, a xente do mar e os agricultores levaban séculos observando e adquirindo coñecementos empíricos que lles permitían facer prognósticos sobre un factor determinante no seu traballo.
“O aspecto do mar, o tipo de nubes ou a dirección do vento dábanlles claves para facer prognósticos pero tratábase –en xeral- de predicións locais e a curto prazo”, di Viñas.
refráns e frases populares reflicten o coñecemento empírico sobre a meteoroloxía acumulado durante séculos
A MARIÑA E OCCIDENTE DE ASTURIAS, SINGULARES
Paradoxalmente, nos nosos días, os espazos de información meteorolóxica -especialmente os que toman como referencia a Península Ibérica– acentúan a percepción de que a Mariña ou o Occidente asturiano son especialmente singulares en canto ao tempo.
“Moitas situacións meteorolóxicas que afectan á costa non teñen capacidade de afectar ás zonas de interior. A cordilleira cantábrica actúa como unha barreira natural e fai que o tempo no norte sexa diferente ao do resto da Península. Ás veces, as predicións falan de sol e calor, e non inciden nos matices”, conclúe Viñas.